بوروکراسی دیجیتال

در سال های اخیر، شاخه ای از دستاوردهای علمی، به انسان عصر حاضر امکان داد تا ابزاری بسازد که به وسیله ی آن بتواند داده های اطلاعاتی را چنان منتشر کند که هر کس، در هر جا در کوتاهترین زمان، به آن دسترسی داشته باشد. از این رو این دوره را عصر انفجار اطلاعات نامیدند. چنین پدیده ای بر بسیاری از شئون زندگی انسان تأثیر گذاشت و شیوه ی پرداختن آدمیان به فعالیت های گوناگون را دگرگون و سازوکاری تازه را بر مناسبات انسان حاکم نمود.
یکی از پیامدهای این رویداد بهره گیری سازمان ها از ابزار الکترونیک و شبکه های نوین اطلاع رسانی، برای انجام فعالیت های سازمانی یا به عبارتی، بوروکراسی، بود. شاید در آغاز، سازمان های خصوصی، به ویژه شرکت های مالی از این شیوه سود جستند، اما به زودی مزایای این روش، مدیران نهادهای دولتی را نیز برای بهره گیری از آن متقاعد کرد و در کشورهای صنعتی پیشرفته، اصطلاح دولت الکترونیک بر سر زبان ها افتاد و در بسیاری از سازمان های دولتی، بوروکراسی بدون کاغذ رواج یافت.
در کشور ما نیز، دولتمردان به این مقوله توجه کردند و در تاریخ 81/4/22 هیئت دولت با تصویب آیین نامه ای به شماره 13/772 ط زمینه را برای به کارگیری روش های دیجیتال در واحدهای تحت پوشش قوه ی مجریه، فراهم کرد.
واقعیت آن است که ایجاد ((دولت الکترونیک)) به ویژه در کشورهایی که دوره ی گذار به سوی توسعه یافتگی را سپری می کنند، نوعی انتخاب نیست، بلکه یک الزام اجتناب ناپذیر است. از این رو کشور ما نیز برای پاسخگویی به مقضیات تاریخی و به منظور دستیابی به آرمان های ملی و فرهنگی خویش، می باید بی هیچ تعللی در این جهت حرکت کند.
با ایجاد ((دولت الکترونیک)) عملاً زمینه ی رفع بسیاری از معضلات در شبکه ی مدیریت کلان کشورها ایجاد می شود و فرصت های خوبی برای توانمندتر شدن و چابک گردیدن دستگاه های اجرایی، پدید می آید. از آن جمله موارد زیر قابل ذکر است:

اعتمادسازی عمومی از طریق زمینه ی ایجاد دسترسی بیشتر به اطلاعات دولتی
توسعه و بهبود مشارکت های مردمی از طریق تعامل عموم مردم با کارگزاران نهادهای دولتی
کوچک سازی نهادها، کاهش هزینه ها و سرعت بخشیدن به انجام درخواست های ارباب رجوع
ایجاد زمینه ی مساعد برای ارتقای مهارت کارکنان مراکز دولتی و نفوذ روش های علمی و منطقی در فرآیندهای اداری
تنگ شدن مجاری ارتباطات ناسالم و محدود شدن زمینه ی بروز فساد در واحدهای اداری

البته نظامات الکترونیک نیز همانند همه ی فرآیندها، واجد پاره ای نقاط ضعف است. از جمله امکان نفوذ گروه های مفسد و افراد تبهکار در شبکه های الکترونیک و دستکاری و جعل اسناد وجود دارد.
نکته ی قابل ذکر آن است که در بوروکراسی دیجیتال، بسیاری از عملیات متداول در بوروکراسی سنتی، شاید با قدری تعدیل، صورت گیرد. به ویژه تنظیم و نگارش نامه ها و اسناد سازمانی، با همان ویژگی های عبارتی و ساختاری، انجام می شود، لیکن مطالب به جای کاغذ، در حافظه های رایانه ای ضبط می شود و بر صفحه های نمایشگر، نقش می بندد.

برچسب ها